เรารู้จักตัวโน๊ตกันแล้วเรามารู้จักกับบรรทัด 5 เส้นกันต่อนะค่ะ เพื่อที่จะได้นำตัวโน๊ตต่างๆมาเขียนในบรรทัด 5 เส้นต่อไปค่ะ..
บรรทัดห้าเส้น (อังกฤษอเมริกัน: staff; อังกฤษบริเตน: stave) คือกลุ่มของเส้นตรงตามแนวนอน 5 เส้น และอยู่ห่างเป็นระยะเท่ากันเป็นจำนวน 4 ช่อง ใช้สำหรับบันทึกตัวโน้ตตามระดับเสียง ซึ่งสามารถแสดงได้ด้วยความสูงต่ำของตัวโน้ตที่ปรากฏบนบรรทัดห้าเส้น การนับเริ่มต้นเส้นที่หนึ่งจากล่างสุด แล้วนับขึ้นมาตามลำดับจนถึงเส้นที่ห้า การนับช่องก็นับจากล่างขึ้นบนเช่นกัน ตัวโน้ตสามารถบันทึกให้คาบเกี่ยวกับเส้น หรือเขียนลงในช่องระหว่างเส้น เหนือหรือใต้บรรทัด ดังนั้นบรรทัดห้าเส้นจึงสามารถบันทึกระดับเสียงของตัวโน้ตได้ 11 ระดับ สำหรับเสียงที่สูงกว่าหรือต่ำกว่านี้ จะใช้เส้นน้อย (ledger line) เข้ามาช่วย
การที่จะบ่งบอกว่าตัวโน้ตที่บันทึกอยู่เป็นเสียงอะไร สามารถดูได้จากกุญแจประจำหลักที่กำกับอยู่ เช่นกุญแจซอลที่คาบอยู่บนเส้นที่สองโดยพื้นฐาน จะทำให้ทราบว่าโน้ตที่คาบอยู่บนเส้นที่สองเป็นเสียง ซอล หากไม่มีกุญแจประจำหลักบนบรรทัดห้าเส้น ก็จะไม่สามารถอ่านโน้ตได้ ปกติแล้วการอ่านโน้ตจะอ่านจากซ้ายไปขวา หมายความว่าตัวโน้ตที่อยู่ถัดจากตัวก่อนหน้าต้องเล่นทีหลัง และบรรทัดห้าเส้นมักจะแบ่งเป็นห้องเพลงด้วยเส้นกั้นห้อง เปรียบเหมือนกราฟของระดับเสียงเทียบกับเวลา
ด้านล่างนี้คือตำแหน่งของตัวโน้ต 11 ระดับเสียง ที่สามารถบันทึกบนบรรทัดห้าเส้น
บรรทัดรวมใหญ่
การบันทึกตัวโน้ตในสมัยก่อนใช้บรรทัด 11 เส้นและมี 10 ช่อง สำหรับเครื่องดนตรีบางชนิดมีช่วงของระดับเสียงที่กว้างมากเช่น เปียโน ออร์แกน ฮาร์ป และเพื่อไม่ให้เกิดความสับสนในการอ่านโน้ต ต่อมาจึงได้แยกออกเป็นสองชุด ชุดละห้าเส้น โดยละเส้นที่หกออกไป (เส้นกลาง) ชุดบนใส่กุญแจซอลคาบเส้นที่สอง (กุญแจเทรเบิล) ชุดล่างใส่กุญแจฟาคาบเส้นที่สี่ (กุญแจเบส) แล้วใช้วงเล็บปีกกาคร่อมไว้ที่ต้นบรรทัดเพื่อบ่งบอกว่าให้เล่นพร้อมกัน เส้นกั้นห้องก็จะยาวเชื่อมกัน รวมเรียกว่า บรรทัดรวมใหญ่ (great/grand staff) สำหรับเสียงโดกลางบนบรรทัดรวมใหญ่ สามารถเขียนให้คาบเส้นน้อยใต้บรรทัดชุดบน หรือเหนือบรรทัดชุดล่าง
ทุกเส้นและทุกช่อง บนบรรทัด 5 เส้น หมายถึง ลิ้มสีขาวบนคีย์บอร์ด
กุญแจประจำเสียง ( CLEF) มีความสำคัญในการกำหนดชื่อโน้ต บันทึกบนบรรทัด 5 เส้น
ปกติแล้ว จะใช้กุญแจประจำเสียง 2 แบบ คือ กุญแจเสียงสูง (Treble clef) และกุญแจเสียงต่ำ (Bass clef)
กุญแจเสียงสูง เรียกว่า กุญแจซอล ( G Clef )
เส้นที่ 2 ในบรรทัดห้าเส้น ( เส้นสีแดง) คือ G หรือ ซอล เมื่อบันทึกโน้ตใดบนเส้นนี้ จะเป็นเสียง ซอล
โน้ต G จะอยู่บนเส้นที่สอง โน้ตตัวถัดไปจาก G คือ A ซึ่งอยู่บนช่องที่สอง จะสังเกตุได้ว่าจะไม่มีโน้ต H
โน้ตถัดไปจาก A คือ B ซึ่งจะอยู่บนเส้นที่สาม
จะมีโน้ตเพิ่มขึ้นไปเรื่อยๆ เป็นระบบ
แล้วเราสามารถบันทึก นอกเหนือจาก บรรทัด 5 เส้นได้หรือไม่
เรามีวิธีแก้ปัญหา เมื่อโน้ตออกนอกบรรทัด 5 เส้น คือ เส้นน้อย (LEGERLINE) มีไว้สำหรับบันทึกให้โน้ตที่อยู่ใตับรรทัน 5 เส้น และอยู่เหนือ บรรดทัด 5 เส้น
กุญแจประจำหลักเสียงต่ำ หรือเบส เรียกว่า F Clef
เส้นที่ 4 บนบรรทัด 5 เส้น ที่อยู่ระหว่างจุด 2 จุด คือโน้ต F
เราสามารเติม โน้ตในบรรทัด ได้ดังนี้
สุดท้ายผมจะพูดถึงที่มาของ บรรทัด 5 เส้น จริงแล้วบรรทัด 5 เส้น ประกอบด้วย 11 เส้น
สังเกตุได้ว่า บรรทัด 11 เส้น แยกได้ 2 ทาง และมีเส้นกลาง ที่ถูกตัดออกไป
โดยการเติม กุญแจประจำหลักลงไป คือกุญแจซอล เสียงสูง และกุญแจฟา เสียงเบส ลงไป เราจะเห็นความสัมพันธ์กันระหว่างเส้น
ระหว่างสอง กุญแจประจำหลัก จะใช้ เสียง C (เส้นสีแดง) ร่วมกัน เขาจึงเรียกว่า โดเสียงกลาง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น